Συνέντευξη με τον Στέφανο Πράσσο
#H ιδιωτικοποίηση της ενέργειας βρέθηκε στο επίκεντρο και πάλι το προηγούμενο διάστημα και αυτή τη φορά το επεισόδιο είχε τον τίτλο «μικρή ΔΕΗ». Το σήριαλ που παρουσιάζεται τα τελευταία πολλά χρόνια κεντρικό στόρυ έχει την ανάγκη να απελευθερωθεί η ενέργεια, να πάρουν το πάνω χέρι οι αγορές, να έρθει επιτέλους η ρημάδα η στιγμή του success story και στη χώρα μας. Τι κι αν οι ίδιες οι διεθνείς εμπειρίες από τις ιδιωτικοποιήσεις σε στρατηγικούς τομείς όπως η ενέργεια και οι μεταφορές ή πολύτιμα αγαθά όπως το νερό και η υγεία δείχνουν ότι οι μόνοι που ωφελήθηκαν ήταν οι ιδιώτες που κατάφεραν με προνομιακούς όρους να πάρουν στα χέρια τους την δημόσια περιουσία σε αντίθεση με τους πολλούς που ζημιώθηκαν εμπράκτως; Οι (επίσημοι και ανεπίσημοι) κυβερνητικοί αναλυτές συνεχίζουν να πιστεύουν ότι μπορούν να μας πείσουν για το αντίθετο.
Η ψήφιση του νομοσχεδίου, βέβαια, κάθε άλλο παρά ομαλά έγινε. Επίταξη των εργαζομένων, προσπάθεια της αντιπολίτευσης για δημοψήφισμα και άλλο ένα παράδειγμα εξευτελισμού στοιχειωδών κανόνων κοινοβουλευτικής δημοκρατίας από την κυβέρνηση για να μην λάβει χώρα μια τέτοια διαδικασία. Εν τέλει βέβαια ψηφίστηκε. Δημοψήιφισμα δεν θα γίνει και η απεργία δεν μπόρεε να προχωρήσει.
Από τις πρώτες στιγμές και της τελευταίας αυτής απεργίας πάντως, οι αναφορές λέγανε ότι σαφέστατα η καρδιά της χτυπούσε στην Κοζάνη και στα εργοστάσια παραγωγής λιγνίτη. Εκεί που μάλιστα η κοινωνική πλειοψηφία της περιοχής φαίνεται να στέκεται δίπλα στους απεργούς με μαχητικές συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες. Εκεί που βρίσκεται ένα από τα πιο δύσκολα εργαζόμενα κομμάτια στη χώρα μας.
Παρότι ο θόρυβος καταλάγιασε (είναι γενικά παραδεκτό ότι συμβαίνουν πολλές καταστροφές και στη χώρα μας και διεθνώς και καταφέρνουμε να πάρουμε γρήγορα τη σκέψη μας από τη μία στην άλλη) θελήσαμε να βρούμε τους ανθρώπους των ελληνικών ορυχείων. Γι αυτό συναντήσαμε τον Στέφανο Πράσσο , πρόεδρο του σωματείου ΣΕΕΝ «Εργατική Αλληλεγγύη». Και επιδιώξαμε να μάθουμε κάποια πράγματα παραπάνω για τη δουλειά και τον αγώνα που διεξάγεται εκεί. Όταν αυτές οι έννοιες δεν κατορθώνουν να στέκονται εύκολα διακριτές η μία από την άλλη. «Δουλειά» , «Αγώνας» γίνονται ένα και το αυτό, με τρόπο ανυποψίαστο και αθόρυβο πολλές φορές καθώς ο χρόνος περνάει με δυσκολία..
Οφείλουμε να σας εκμυστηρευθούμε ότι η σκέψη μας είχε ξαναβρεθεί εκεί, λίγο καιρό πριν. Στην είδηση του «ατυχήματος» στα ορυχεία στη Σόμα της Τουρκίας. Τότε που ανάμεσα στα συναισθήματα θλίψης και οργής ο νους ταξίδεψε και «στα δικά μας ορυχεία». Και στους δικούς μας ανθρώπους, που ζουν μέσα σε αυτά. «Θέλεις να μάθεις πως χτίζεται ο κόσμος», λέγαμε τότε. «Ρώτα να μάθεις γι αυτούς που ζουν και πεθαίνουν μέσα στις στοές», συνεχίζαμε εν είδη απάντησης…
Ρωτήσαμε πάντως λίγο περισσότερο αυτή τη φορά. Και σας παραθέτουμε τις απαντήσεις που πήραμε, την εμπειρία να βρεθούμε εκεί με τους ανθρώπους των ορυχείων και κάποιες από τις πιο ωραίες φωτογραφίες του πλούσιου αρχείου του Δημήτρη Δάλλη, φωτογράφου και εργάτη, μέλους του σωματείου ο οποίος καταφέρνει να αιχμαλωτίσει κάποιες από τις δύσκολες αλλά και όμορφες στιγμές τους.
η ιδιωτικοποίηση φέρνει δεινά που ούτε να τα φανταστούν δεν μπορούν αυτή τη στιγμή οι πολίτες
- Έγινε πολύς λόγος για τη «μικρή» ΔΕΗ. Πείτε μας με με λίγα λόγια τι σημαίνει αυτή η αλλαγή και γιατί θεωρείτε ότι πλήττει την κοινωνική πλειοψηφία στη χώρα μας.
Στέφανος: Η μικρή ΔΕΗ είναι ένα κομμάτι προς πώληση που θα δημιουργηθεί μετά τον τεμαχισμό της Μητρικής ΔΕΗ, (παραγωγή και εμπορία) και θα περιέχει το 30% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ στην Ελλάδα και θα βγει στο σφυρί. Επιπλέον, προς δόξα της «ελεύθερης αγοράς», θα πάρει προίκα το 30% της εμπορίας και το αντίστοιχο πελατολόγιο της ΔΕΗ, δηλαδή δυο εκατομμύρια πελάτες, καταναλωτές που θα μπουν στη νέα ιδιωτική εταιρεία χωρίς καν να ερωτηθούν! Αυτή είναι η δεύτερη διάσπαση γιατί η ΔΕΗ που γνωρίζαμε προ μνημονίου ξαναδιασπάστηκε το 2010 σε τρεις εταιρείες, τη μητρική ΔΕΗ που αποτελείται από την παραγωγή και την εμπορία με δέκα χιλιάδες περίπου τακτικούς εργαζόμενους, τον ΑΔΜΗΕ που περιέχει όλο το Δίκτυο Μεταφοράς της Υψηλής Τάσης μαζί με τα κέντρα κατανομής φορτίου (χίλιοι τετρακόσιοι εργαζόμενοι) και ήδη βρίσκεται στα παζάρια για ξεπούλημα -αφού πέρασε πέρσι από τη βουλή ο νόμος για την ιδιωτικοποίησή του- και τον ΔΕΔΗΕ (οχτώ χιλιάδες εργαζόμενοι) που είναι το δίκτυο χαμηλής τάσης και παραμένει προς το παρόν 100% στη ΔΕΗ ως θυγατρική της.
- Όλη αυτή η ιστορία δηλαδή ξεκινάει πολύ νωρίτερα;
Σ: Ναι. Και πρέπει να τονίσω εδώ, και τις ευθύνες της ηγεσίας της ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ, που σε ένα έκτακτο συνέδριο το 2010, το οποίο μάλιστα χρηματοδοτήθηκε από τη ΔΕΗ αποφάσισε, πριν ακόμα κι από την κυβέρνηση και τη διοίκηση, την τριχοτόμηση της Εταιρείας με το αιτιολογικό ότι ήταν κοινοτική οδηγία στην οποία “οφείλουμε να υπακούσουμε” άσχετα αν διαμελίζει τη ΔΕΗ με σκοπό να ξεπουληθεί κατά τεμάχιο αλλά και να ξεχωρίσουν τα φιλέτα που ορέγεται ο ιδιώτης κερδοσκόπος, από τις ζημιογόνες δραστηριότητες, «κόκκαλα», που θα παραμείνουν στο δημόσιο για να τα χρηματοδοτεί ό έλληνας πολίτης. Ποιοί το ψήφισαν; ΗΠΑΣΚΕ, με επικεφαλής τον τότε πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ, Νίκο Φωτόπουλο, Η μισή ΔΑΚΕ αφού οι Δακίτες κατέβηκαν διασπασμένοι και σύσσωμη η ΣΑΔ, συνδικαλιστική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ με επικεφαλής τον επί εικοσαετίας μόνιμο οργανωτικό γραμματέα της ΓΕΝΟΠ και γνωστό ιδιοκτήτη offshore εταιρειών Ρίζο Ρίζο.
- Τι θα περιλαμβάνει λοιπόν η νέα εταιρία που θα δημιουργηθεί;
Σ: Η “μικρή ΔΕΗ” η νέα εταιρεία που θα δημιουργηθεί, εμπεριέχει τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο λιγνίτη, ΑΗΣ Αμυνταίου 1 και 2 , ισχύος 600MW, τον ΑΗΣ Μελίτης, ισχύος 330MW και μαζί την άδεια ηλεκτροπαραγωγής για την κατασκευή του σταθμού παραγωγής, Μελίτη 2, ισχύος 450 MW αφού η υποδομή είναι κατά το 70% έτοιμη και τα δικαιώματα της ΔΕΗ επί λιγνιτικών παραχωρήσεων του ορυχείου Αμυνταίου συμπεριλαμβανόμενου του ορυχείου Λακκιάς, του ορυχείου Κλειδιού, του ορυχείου Λόφων Μελίτης, των ορυχείων Κομνηνών 1 και 2, και του ορυχείου Βεύης, δηλαδή όλη τη δραστηριότητα της ΔΕΗ στο νομό Φλώρινας. Επίσης στη νέα εταιρεία εντάσσονται και οι Υδροηλεκτρικές μονάδες, ΥΗΣ Πλατανόβρυσης, ισχύος 116 MW, ΥΗΣ Θησαυρού, ισχύος 384 MW, ΥΗΣ Άγρας, ισχύος 50 MW, ΥΗΣ Εδεσσαίος, ισχύος 19 MW, ΥΗΣ Πουρνάρι Ι και ΙΙ, συνολικής ισχύος 334 MW καθώς και τη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο, ΑΗΣ Κομοτηνής, ισχύος 485 MW.
Από το νομό Κοζάνης, περνάνε στη μικρή ΔΕΗ και από κει στον ιδιώτη τα δύο προς διάνοιξη ορυχεία των Κομνηνών αλλά όλη η λιγνιτική δραστηριότητα (και τα δικαιώματα για τις μελλοντικές εκσκαφές) της ΔΕΗ στο Νομό Φλώρινας. Αυτό σημαίνει ότι πέρα από τους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς (ΑΗΣ) και τα Ορυχεία “ο επενδυτής” θα έχει και την ιδιοκτησία 100.000 στρεμμάτων γης που αποτελεί το 50% ολόκληρης της έκτασης του Ακριτικού Νομού !!! Επίσης στη διατίμηση και στην αισχροκέρδεια θα περάσουν και τα αρδευτικά των αγροτών που ποτίζουν τα χωράφια τους από τις τεχνητές λίμνες γιατί πλέον θα αποτελούν και αυτές «κτήμα» του αγοραστή.
οι εργαζόμενοι και ο λαός θα δουν τη δημόσια περιουσία που έγινε με το αίμα και τον ιδρώτα τους να γίνεται ιδιοκτησία ενός, προς ευφημισμό, αποκαλούμενου επενδυτή που τα τελευταία τέσσερα χρόνια τον βρίσκουμε πίσω από κάθε ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας.
- Άρα αν θέλαμε να συμπυκνώσουμε τις συνέπειες για τους καταναλωτές, για τον λαό;
Σ: Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, (γιατί εκτός από τη “μικρή ΔΕΗ” το 2015 θα ιδιωτικοποιηθεί και η «Μεγάλη», που ήδη είναι μετοχοποιημένη κατά 49% συν το 17% των μετοχών της που βρίσκεται στον ΤΑΙΠΕΔ και μπορεί να πωληθεί ανά πάσα ώρα και στιγμή), σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι και ο λαός θα δουν τη δημόσια περιουσία που έγινε με το αίμα και τον ιδρώτα τους να γίνεται ιδιοκτησία ενός, προς ευφημισμό, αποκαλούμενου επενδυτή που τα τελευταία τέσσερα χρόνια τον βρίσκουμε πίσω από κάθε ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας. Τις τιμές του ρεύματος να αυξάνονται δραματικά γιατί ο “επενδυτής” για το μόνο που ενδιαφέρεται είναι τα κέρδη και τίποτα άλλο, απολύτως. Και την ποιότητα των υπηρεσιών να υποβαθμίζεται, να κλείνουν υποκαταστήματα και να καταργείται η κοινωνική δραστηριότητα(όσο απέμεινε) της ΔΕΗ.
Επιπλέον οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ θα μπουν πλέον μισθολογικά και εργασιακά στον ιδιωτικό τομέα και όπως όλοι οι εργαζόμενοι της χώρας θα υποστούν τις ανάλογες συνέπειες. Ειδικότερα στους Νομούς Φλώρινας και Κοζάνης που τα τελευταία εξήντα χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη έντονη λιγνιτική δραστηριότητα, σε βαθμό που από πολλούς χαρακτηρίζεται και ως «μονοκαλλιέργεια», η ιδιωτικοποίηση σημαίνει μείωση των θέσεων εργασίας, μείωση της οικονομικής δραστηριότητας σε ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία, περαιτέρω υποβάθμιση του περιβάλλοντος, ματαίωση μετεγκαταστάσεων των οικισμών Μαυροπηγής, Ποντοκώμης, Ακρινής, Αγ. Αναργύρων, Αχλάδας και άλλων που υποφέρουν και κινδυνεύουν από τις εξορυκτικές διαδικασίες, κατάργηση του Τοπικού Πόρου Ανάπτυξης, ανατίμηση της τηλεθέρμανσης και ακύρωση της επέκτασής της σε άλλες πόλεις και οικισμούς της περιοχής και άλλα δεινά που ούτε να τα φανταστούν δεν μπορούν αυτή τη στιγμή οι πολίτες.
- Ίσως και γι αυτό στη βάση και των τελευταίων για τους νομούς Φλώρινας και Κοζάνης υπήρξε αρκετά σημαντική στήρικξη στις κινητοποιήσεις -εν μέσω θέρους- από την τοπικη κοινωνία;
Σ: Πραγματικά υπήρξε πρωτοφανής συμπαράσταση από τους φορείς της περιοχής αλλά κυρίως από κατοίκους οι οποίοι βγήκαν κατά χιλιάδες στα συλλαλητήρια και στην περιφρούρηση της απεργίας μπροστά στις πύλες των ορυχείων και των εργοστασίων. Οι λόγοι που «έβγαλαν» τους πολίτες στον αγώνα σπάζοντας ταυτόχρονα τον «Κοινωνικό αυτοματισμό» στον οποίο προσδοκούσε η Κυβέρνηση είναι η βαθιά κατανόηση των προβλημάτων που θα προκύψουν για τους ίδιους και την περιοχή μετά τη ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ αλλά ήταν και μια ευκαιρία για εξέγερση ενάντια στην Κυβέρνηση και την Τρόικα που έκανε τη ζωή τους μαρτύριο, που διαλύει και πουλάει τα πάντα από το ρεύμα και το νερό μέχρι την υγεία και την παιδεία. Δηλαδή οι πολίτες που ήταν δίπλα μας δεν ήταν αστοί που είχαν λυμένα όλα τους τα προβλήματα και βγήκαν να συμπαρασταθούν στους δοκιμαζόμενους συμπατριώτες τους αλλά ήταν άνεργοι, απολυμένοι εκπαιδευτικοί, δημοτικοί υπάλληλοι, εργαζόμενοι στον ιδιωτικό αλλά και στο δημόσιο τομέα, ήταν αυτοαπασχολούμενοι που η κρίση τους έκανε και άνεργους και καταχρεωμένους, ήταν όλα τα λαϊκά στρώματα που έβλεπαν στην απεργία των εργαζομένων της ΔΕΗ μια ευκαιρία για να αναμετρηθούν με τους δυνάστες τους.
Γι αυτό ακριβώς τον λόγο εμείς είπαμε εξ αρχής ότι πρέπει, με αίτημα αιχμής την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, να ανοίξουμε το διεκδικητικό πλαίσιο, συνολικοποιώντας τον αγώνα και να καλέσουμε σε κοινή δράση τόσο τους κλάδους που ιδιωτικοποιήθηκαν πρόσφατα ή πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν όσο και όλους τους εργαζόμενους και πρώτα απ όλα αυτούς που δουλεύουμε μαζί αλλά η εργοδοσία τους πίνει στην κυριολεξία το αίμα. Είναι οι έκτακτοι εργαζόμενοι που είδαν πρόσφατα τους μισθούς τους να μειώνονται ακόμα και 100% μετά την λήξη των Κλαδικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Είναι ακόμα περισσότερο οι εργαζόμενοι στους εργολάβους, στο σύγχρονο δουλεμπόριο οι οποίοι παρότι κάνουν την πιο σκληρή δουλειά, σε άθλιες περιβαλλοντολογικές και εργασιακές συνθήκες αμείβονται με δυόμιση και τρία ευρώ την ώρα, ανασφάλιστοι πολλές φορές χωρίς κανένα επί της ουσίας εργασιακό δικαίωμα. Είναι ένα καθεστώς που εμείς το πολεμήσαμε από τη ίδρυση του Συνδικάτου μας που έχει σκοπό να συνενώσει κι αυτούς και όλους τους εργαζόμενους στην ηλεκτρική ενέργεια πάνω σε κοινούς στόχους πάλης για «Ίσο μισθό για ίδια δουλειά και ισότιμες εργασιακές και ασφαλιστικές σχέσεις για όλους».
- Γιατί έληξε όμως κάπως άδοξα μια απεργία που ίσως είχε κάποιες προϋποθέσεις να νικήσει; Ή μήπως δεν είχε;
Σ: Πράγματι αυτή η απεργία μπορούσε να νικήσει γιατί είχε σχεδόν όλες τις δυνατότητες να το πράξει, 100% συμμετοχή των εργαζομένων στην απεργία (στην Κοζάνη) , κοινωνική αποδοχή και αγωνιστική συμπαράσταση από το λαό και ισχυρό μέσο πολιτικής πίεσης το προϊόν της εργασίας μας που είναι το ηλεκτρικό ρεύμα. Λέω είχε σχεδόν όλες τις δυνατότητες γιατί δεν είχαμε κάτι που όμως είναι κυρίαρχο σ έναν τέτοιο αγώνα και αυτό είναι η πλειοψηφία της συνδικαλιστικής ηγεσίας η οποία λειτούργησε για άλλη μια φορά ως “δούρειος ίππος”, ως «εσωτερικός εχθρός»! Είναι αυτή η ίδια Συνδικαλιστική ελίτ η οποία εδώ και 25 τουλάχιστον χρόνια λειτουργεί με εντολές της κυβέρνησης, της εργοδοσίας αλλά και εξωτερικών ιδιωτικών συμφερόντων σε βάρος πάντα των εργαζομένων και του λαού! Είναι αυτοί που χάρισαν στη ΔΕΗ, («την απάλλαξαν από τα βάρη των αποθεματικών» όπως χαρακτηριστικά είπαν) άρα και στους ιδιώτες σημερινούς αγοραστές, τα αποθεματικά του ασφαλιστικού των εργαζομένων που σήμερα ανέρχονται σε δώδεκα δις ευρώ, για να μπορέσει να ιδιωτικοποιηθεί αλλιώς δεν μπορούσε με τίποτα αφού αυτό το ποσό ήταν ενσωματωμένο στην περιουσία της ΔΕΗ. Για να καταλάβουμε το μέγεθος του ποσού των αποθεματικών, το οποίο βγήκε από αναλογιστικές μελέτες που παρήγγειλε το 1992 ο Μητσοτάκης σε δυο αγγλικές εταιρείες, ένα μόνο στοιχείο έχω να αναφέρω: Η μετοχοποίηση που έγινε το 1999 κατά 49% στη συνολική περιουσία της ΔΕΗ απέφερε 1,8 δις Ευρώ! Δηλαδή πουλήθηκε η μισή ΔΕΗ με ποσό που αντιστοιχεί στο 1/7 των ασφαλιστικών αποθεματικών των εργαζομένων!!!!
Και να ήταν μόνο αυτό; Τα συνδικαλιστικά στελέχη των παρατάξεων ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ-ΣΑΔ στη διάρκεια της μετοχοποίησης πουλούσαν οι ίδιοι μετοχές στους εργαζόμενους “για να γίνουν λέει ιδιοκτήτες της ΔΕΗ” προπαγανδίζοντας τον “λαϊκό καπιταλισμό” αφού είχαν προκηρύξει ήδη μια 24ώρη απεργία με αίτημα την επίσπευση της μετοχοποίησης!!!
Όπως λοιπόν έβαλαν πλάτη σ αυτά αλλά και στην τριχοτόμηση που προανέφερα είχαν για άλλη μια φορά «ιερά υποχρέωση» να ξαναβοηθήσουν την Κυβέρνηση Σαμαρά Βενιζέλου να περάσει το σκόπελο της απεργίας της ΔΕΗ και το έκαναν. Προκαλούσαν εξ αρχής (αν ήταν δυνατόν να γίνει και πριν την έναρξη της απεργίας) μια πολιτική επιστράτευση που θα τους έβγαζε από την «υποχρέωση» γι αυτό και επιδόθηκαν σε διάφορους λεονταρισμούς με αποκορύφωμα την τυχοδιωκτική εξαγγελία από τα ΜΜΕ για blackout και ότι δεν βγάζουμε επιφυλακές στα Ορυχεία. Το blackout δεν ήταν ποτέ διαχρονικά στον αγωνιστικό σχεδιασμό της ΓΕΝΟΠ γιατί πέρα του ότι είναι τεχνικά ανέφικτο σήμερα, δεν λύνει κανένα πρόβλημα πολιτικής πίεσης αντίθετα δημιουργεί πάρα πολλά.
η βάση των εργαζομένων ήταν μίλια μπροστά από την ηγεσία αφού είχαν την αγωνιστική διάθεση να σπάσουν στην πράξη την επιστράτευση αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις
- Οπότε ανακοινώνει η κυβέρνηση την επιστράτυση που όλοι περίμεναν. Περιέγραψέ μας λίγο την τροπή των πραγμάτων μετά από εκείνο το σημείο.
Σ: Μετά την εξαγγελία της επιστράτευσης από τον Πρωθυπουργό και παρότι η ΓΕΝΟΠ είχε εξαγγείλει επαναλαμβανόμενες 48ώρες και δε χρειαζόταν άλλη απόφαση, πρώτο έσπευσε να δηλώσει την λήξη της απεργίας και επιστροφή στην εργασία το Συνδικάτο «Σπάρτακος» που έχει δυόμιση χιλιάδες μέλη και το 90% των μελών του είναι στο νομό Κοζάνης και Φλώρινας. Αυτό προκατέλαβε και τη ΓΕΝΟΠ έτσι που ακόμα και να ήθελε να συνεχίσει την απεργία ήταν αδύνατο αφού τα μέλη του συγκεκριμένου Συνδικάτου ήταν αυτά που “κρατούσαν” τις μονάδες στην περιοχής μας. Έτσι κάλεσαν τον κόσμο να ξαναγυρίσει στη δουλειά πριν ακόμα ξεκινήσουν τα χαρτιά της επιστράτευσης από την Αθήνα γιατί δήθεν δεν μπορούσαν να πάρουν ευθύνες για τυχόν απολύσεις ανακυκλώνοντας κι αυτοί την τρομοκρατία της κυβέρνησης και των καθεστωτικών ΜΜΕ.
Η ηγεσία της ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ κάλεσε τα μέλη του Δ.Σ (10 από τα 31 συνολικά είναι από το λεκανοπέδιο Δυτικής Μακεδονίας) να κατέβουν στην Αθήνα για συνεδρίαση Σάββατο μεσημέρι, στην αιχμή της απεργίας και ενώ είχαμε βγάλει άλλη μια μονάδα εκτός παραγωγικής διαδικασίας. Ούτε λίγο ούτε πολύ καλούσε τα στελέχη πρώτης γραμμής να φύγουν από την οργάνωση και το κράτημα της απεργίας για δυο ολόκληρες μέρες αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις. Σε σύσκεψη των Δέκα μελών της ομοσπονδίας την Παρασκευή βράδυ στο Εργατικό Κέντρο Κοζάνης αποφασίσαμε ομόφωνα να καλέσουμε το Προεδρείο και τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ να ανέβουν στην Κοζάνη για συνεδρίαση ώστε να κρατηθεί η απεργία αφού ήδη βρισκόταν εδώ το 1/3 των μελών της. Επίσης τέθηκε από τον εκπρόσωπο το ΠΑΜΕ και από μένα η θέση ότι η απεργία πρέπει να συνεχιστεί τουλάχιστον στους χώρους που έχει συμμετοχή και να γίνει παρεμπόδιση των επιταγμένων συναδέλφων από τους άλλους εργαζόμενους και τους αλληλέγγυους πολίτες ώστε να μην πάνε στη δουλειά αλλά να μην έχουν και επιπτώσεις. Δέχτηκαν να ανεβούν στην Κοζάνη όπως μας είπε μέλος του Δ.Σ και κλείστηκε το Εργατικό Κέντρο Κοζάνης για το Σάββατο 4.00 το απόγευμα. Αμ δε! Το πρωί του Σαββάτου κατά τις 11 μάθαμε ότι δεν μπορούν να ανεβούν γιατί θα επισκεφτούν τον πρόεδρο της Δημοκρατίας και πρέπει στις 1.00μμ να ξεκινήσει η συνεδρίαση του ΔΣ της Ομοσπονδίας στην Αθήνα! Θα έπρεπε δηλαδή και να εγκαταλείψουμε την απεργία αλλά και να μάθουμε να πετάμε γιατί άλλος τρόπος δεν υπάρχει για να φθάσεις από την Κοζάνη στην Αθήνα σε δυο ώρες! Κι εδώ λοιπόν ακόμα μία μεθόδευση για σπάσιμο της απεργίας που φαίνεται διαδικαστική αλλά είναι ουσιαστική.
να ξεπεράσουν οι εργαζόμενοι την απογοήτευση και την μοιρολατρία της αναποτελεσματικότητας των αγώνων, να ξανασηκώσουμε κεφάλι
- Τι συμπεράσματα βγάζετε τελικά; Ποιο είναι τώρα το κλίμα;
Σ: Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε κι άλλα ζητήματα, όπως τις δικές μας ευθύνες, τις ευθύνες συνολικότερα των δυνάμεων που επιδιώκουν ένα νέο εργατικό, ταξικά ανασυγκροτημένο, κίνημα και των πολιτικών δυνάμεων της Αριστεράς, αλλά δεν μας επιτρέπει ο χώρος και πιθανά να είναι ο λόγος για μια άλλη κουβέντα που θα γίνει και με άλλους εκπροσώπους όλων των παραπάνω.
Πρέπει να τονίσουμε ότι η βάση των εργαζομένων ήταν μίλια μπροστά από την ηγεσία αφού είχαν την αγωνιστική διάθεση να σπάσουν στην πράξη την επιστράτευση αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις. Το ίδιο και οι Αλληλέγγυοι πολίτες οι οποίοι είχαν τη διάθεση να περιφρουρήσουν την απεργία νυχθημερόν γιαυτό και κάτοικοι των γύρω χωριών συνέχισαν την περιφρούρηση οργανώνοντας διάφορες εκδηλώσεις έξω από το εργοστάσιο του ΑΗΣ Καρδιάς άλλες τρεις μέρες μετά την λήξη της απεργίας.
Σημασία τώρα έχει να ξεπεράσουν οι εργαζόμενοι την απογοήτευση και την μοιρολατρία της αναποτελεσματικότητας των αγώνων, να ξανασηκώσουμε κεφάλι με πρώτο στόχο την ταξική ανασυγκρότηση του συνδικαλιστικού Κινήματος και της ΔΕΗ και γενικότερα, να το καταλάβουν οι εργαζόμενοι και να απαλλαγούν από τον εσωτερικό εχθρό για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την πολιτική επιστράτευση, τον αυταρχισμό και την τρομοκρατία της κυβέρνησης για να περάσουμε σύντομα στην αντεπίθεση απαιτώντας κατ αρχήν την εθνικοποίηση όλων των επιχειρήσεων αλλά και να μας δώσουν πίσω όλα όσα μας έκλεψαν το προηγούμενο διάστημα.
- Η κυβέρνηση μιλάει για προνομιούχους. Περιγράψτε μας λίγο τη ζωή των εργαζομένων εκεί.
Πολλοί συνάνθρωποι μας ακόμα και στην περιοχή μας πιστεύουν ότι η ΔΕΗ είναι υπηρεσίες γκισέ, γραφεία κλπ αλλά και ότι το ρεύμα παράγεται από διακόπτες και είναι σαν το νερό, το ανοίγουμε και ρέει άφθονο, το κλείνουμε κλπ.
Σ: Οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ έχουν κατασυκοφαντηθεί σχεδόν απ όλες τις κυβερνήσεις και πάντα κατά τη διάρκεια απεργιακών κινητοποιήσεων. “Ρετιρέ” μας είπε ο Ανδρέας Παπανδρέου, «προνομιούχους» ο Μητσοτάκης, “τεμπέληδες» ο άλλος και πάει λέγοντας. Η αλήθεια όμως είναι (με εξαίρεση τα “δικά τους παιδιά”, συνδικαλιστές και παρατρεχάμενους που τη βγάζανε στη λούφα για να τους κάνουν τα θελήματα) ότι οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ και ειδικότερα το τεχνικό προσωπικό είναι σκληρά εργαζόμενοι που προσπαθούν να κάνουν τη δουλειά τους κάτω από αντίξοες καιρικές και εργασιακές συνθήκες.
Ποιος θα ήθελε να είναι στη θέση των εναεριτών χειμώνα καιρό πάνω στις κολώνες υψηλής τάσης σε ύψος 100 και 150 μέτρων να επιδιορθώσουν βλάβες κάτω και από την πίεση του χρόνου και της έλλειψης ρεύματος στους κατοίκους; Ειδικότερα στους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς και στα Ορυχεία οι περισσότερες δουλειές είναι ανθυγιεινές και βαριές, πρόκειται άλλωστε για μία από τις μεγαλύτερες βαριές βιομηχανίες στη χώρα μας. Πολλοί συνάνθρωποι μας ακόμα και στην περιοχή μας πιστεύουν ότι η ΔΕΗ είναι υπηρεσίες γκισέ, γραφεία κλπ αλλά και ότι το ρεύμα παράγεται από διακόπτες και είναι σαν το νερό, το ανοίγουμε και ρέει άφθονο, το κλείνουμε κλπ. Η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική.
- Δώσε μας κάτι από την πραγματική εικόνα. Πως παράγεται το ρεύμα τελικά;
Σ: Το ρεύμα στην περιοχή μας παράγεται από πέντε Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς (ΑΗΣ) από την πίεση ατμού που γυρίζει την γεννήτρια αφού γίνει η καύση στους λέβητες του λιγνίτη που εξορύσσεται σε ισάριθμα Ορυχεία. Η εξόρυξη του λιγνίτη γίνεται κυρίως από αυτοκινούμενους ηλεκτροκίνητους εκσκαφείς που ζυγίζουν από χίλιους έως και τέσσερις χιλιάδες τόνους ο καθένας και μεταφέρεται από χιλιάδες μέτρα ταινιοδρόμων. Η συντήρηση και η επισκευή όλων αυτών των μηχανημάτων είναι μια βαριά και επίπονη διαδικασία που σ αυτή πρέπει να προσθέσουμε τις άθλιες περιβαλλοντολογικές συνθήκες των ορυχείων λόγω καρβουνόσκονης και τέφρας που παράγεται από την καύση του λιγνίτη και επιστρέφει στα Ορυχεία για να ταφεί. Το πιο ελαφρύ εξάρτημα που μπορεί να είναι ένα δόντι του εκσκαφέα ή ένα ράουλο του ταινιόδρομου ζυγίζει πάνω από 30 κιλά και πρέπει να αλλάξεις εκατοντάδες σε μια μέρα.
Η λειτουργία του εξοπλισμού γίνεται από το προσωπικό βάρδιας που δουλεύει επτά ημέρες επί εννιά ώρες καθημερινά γιατί βλέπεις η διεύθυνση και τα καθεστωτικά συνδικάτα ενώ καθιέρωσαν το πενθήμερο και το σαραντάωρο σ όλη την υπόλοιπη ΔΕΗ, με χρήση 5ης βάρδιας, από το 1983 ακόμα, στα ορυχεία δουλεύουν ακόμα με τέσσερις βάρδιες, εφτά ημέρες και εξηντατρείς ώρες συνεχόμενες. Αυτοί δουλεύουν μέρα, νύχτα, ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
, Πάσχα, τρία και τέσσερα Σαββατοκύριακα το Μήνα και μάλιστα πολλοί απ αυτούς δεν τα πληρώνονται γιατί η Τρόικα και η κυβέρνηση τους έβαλε πλαφόν, λες και είναι επιλογή τους να δουλεύουν μ αυτό το πρόγραμμα εργασίας. Τα εργατικά ατυχήματα, οι ακρωτηριασμοί αλλά και τα θανατηφόρα δυστυχήματα είναι αρκετά συχνό φαινόμενο στα Ορυχεία και στους ΑΗΣ. Ο εξοπλισμός αυτός δεν συγχωρεί λάθη παραλείψεις και έλλειψη μέτρων ασφάλειας.
, Πάσχα, τρία και τέσσερα Σαββατοκύριακα το Μήνα και μάλιστα πολλοί απ αυτούς δεν τα πληρώνονται γιατί η Τρόικα και η κυβέρνηση τους έβαλε πλαφόν, λες και είναι επιλογή τους να δουλεύουν μ αυτό το πρόγραμμα εργασίας. Τα εργατικά ατυχήματα, οι ακρωτηριασμοί αλλά και τα θανατηφόρα δυστυχήματα είναι αρκετά συχνό φαινόμενο στα Ορυχεία και στους ΑΗΣ. Ο εξοπλισμός αυτός δεν συγχωρεί λάθη παραλείψεις και έλλειψη μέτρων ασφάλειας.
- Ατυχήματα;
Σ: Στα τριάντα χρόνια που δουλεύω στη ΔΕΗ υπολογίζω ότι έγιναν πάνω από πενήντα θανατηφόρα ατυχήματα! Και λέω υπολογίζω γιατί τα στοιχεία είναι ελλειπή αφού δεν υπήρχε παλιότερα το ΙΝΤΕΡΝΕΤ και η ΔΕΗ δεν μας παρέχει στοιχεία, όμως εγώ θυμάμαι τουλάχιστον πέντε θανατηφόρα ατυχήματα που δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα. Οι αιφνίδιοι θάνατοι κατά τη διάρκεια της εργασίας είναι πάρα πολύ συχνοί, στο ορυχείο μου που απασχολεί περίπου 400 τακτικούς εργαζόμενους και άλλους τόσους έκτακτους και εργολαβικούς, σε ένα μόνο χρόνο είχαμε τέσσερις θανάτους, από ανακοπή, εγκεφαλικά κλπ εργαζόμενους ηλικίας 35 έως 50 χρονών. Και να προσθέσω εδώ ότι οι αιφνίδιοι θάνατοι κατά το χρόνο εργασίας δεν καταγράφονται και δεν αντιμετωπίζονται σαν εργατικά ατυχήματα αφού ο νόμος χοντρικά λέει ότι αν πεθάνεις από αίτια που οφείλονται στη φύση της εργασίας σου δεν είναι ατύχημα (το οποίο έχει άλλη αντιμετώπιση για την οικογένεια του θανόντος) γιατί ήξερες ότι η δουλειά σου είχε αυτούς τους κινδύνους. Καλά να πάθεις δηλαδή!!
Δεν είναι λοιπόν και πολύ υπερβολικό το σύνθημα που φωνάζανε οι λιγνιτωρύχοι στις διαδηλώσεις: “Οι προνομιούχοι στα ορυχεία έχουν κάθε μήνα και μια κηδεία”
Ένα τελευταίο στοιχείο που με αφορά και προσωπικά είναι ότι στο συνεργείο που δούλευα από 23 χρονών και δουλεύω μέχρι σήμερα έχει ως αντικείμενο τη συντήρηση και τις επισκευές των καδοφόρων εκσκαφέων. Εκεί δουλεύαμε επτά ηλεκτροσυγκολλητές από τους οποίους οι έξη πάθαμε έμφραγμα, οι τρεις από τους έξη πέθαναν και ο έβδομος που ήταν και ο νεώτερος αντιμετωπίζει αναπνευστικά προβλήματα. Να είναι τυχαίο και άσχετο από τις εργασιακές συνθήκες;
Οι δουλειές του ορυχείου αφήνουν πολλά “κουσούρια” για όλη σου τη ζωή, καρδιαγγειακά, αναπνευστικά αλλά και οι δισκοπάθειες φθάνουν και το 90% χωρίς να μπορούμε να τα εντάξουμε στις επαγγελματικές ασθένειες. Κάποιες ανεπίσημες μελέτες λένε ότι οι εργαζόμενοι στα Ορυχεία έχουν μέσο όρο ζωής τα 61 όταν στο γενικό πληθυσμό στους άντρες είναι τα 75!
Δεν είναι και πολύ υπερβολικό το σύνθημα που φωνάζανε οι λιγνιτωρύχοι στις διαδηλώσεις: “Οι προνομιούχοι στα ορυχεία έχουν κάθε μήνα και μια κηδεία”
- Μένει σε έναν τόσο σκληρά εργαζόμενο χρόνος για ψυχαγωγία, για διάβασμα για ενασχόλησή με τον πολιτισμό; Μπορούν διαδικασίες και θεσμοί όπως το σωματείο να βοηθήσει σε μια τέτοια διαδικασία;
Σ: Η αλήθεια είναι ότι δε μένει και πολύς χρόνος για όλα αυτά αλλά δεν υπάρχουν και κίνητρα αφού η πολιτεία, το σύστημα και τα ΜΜΕ σε σπρώχνουν στην υποκουλτούρα και στη μασημένη τροφή. Τα ίδια και τα Συνδικάτα, οι ηγεσίες των οποίων, που δεν έχουν καθόλου στα σχέδιά τους την ανάπτυξη του πολιτικού, πολιτιστικού και πνευματικού επιπέδου των εργαζόμενων -ίσως γιατί θεωρούν ότι έτσι η εργατιά είναι πιο ακίνδυνη και χειραγωγούμενη-. Χαρακτηριστική είναι η μία και μοναδική πολιτιστική παρέμβαση μεγάλου Συνδικάτου της περιοχής που έκανε εκδήλωση για την ίδρυσή του με την Κατερίνα Στανίση!!
- Εσείς τι κάνετε; Προσπαθείτε διαφορετικά;
κάνω και μια έκκληση μέσα από τις σελίδες του Περιοδικού, σε φίλους που θα ήθελαν να χαρίσουν κάποια βιβλία, έστω και παλιά, στην Εργατική Βιβλιοθήκη των Ορύχων.
Σ: Το (Συνδικάτο Εργαζομένων στην Ενέργεια) ΣΕΕΝ “Εργατική Αλληλεγγύη” από τη ίδρυση του ακόμα είχε σταθερά τον πολιτισμό, και μάλιστα με αναφορά στην τάξη, στο πρόγραμμα δράσης του δίνοντας μεγάλο βάρος σ αυτό αφού αφορά εκτός των άλλων την ανάπτυξη της ταξικής συνείδησης, της εργατικής αλλά και της επαναστατικής ηθικής.
Σε κάθε τεύχος της Έντυπης και ηλεκτρονικής εφημερίδας μας “ΥΨΗΛΗ ΤΑΣΗ” υπήρχε ειδικό αφιέρωμα στον πολιτισμό και στους λογοτέχνες που στάθηκαν με τη ζωή και το έργο τους στο πλευρό της εργατικής τάξης. Αφιερώματα στο Ρίτσο, τον Βάρναλη, τον Αναγνωστάκη, τον Λειβαδίτη και άλλους αλλά και βήμα σ όλους τους συναδέλφους που ασχολούνται με τη λογοτεχνία και τις άλλες μορφές τέχνης. Αποκορύφωμα της Πολιτιστικής παρέμβασης του Συνδικάτου μας είναι δυο ανοιχτές εκδηλώσεις με ποιήματα και τραγούδια φτιαγμένα από συναδέλφους και φίλους του Συνδικάτου. Η μία ήταν για τον ποιητή της εργατιάς Κώστα Βάρναλη όπου απαγγέλθηκαν ποιήματα και τραγουδήθηκαν όλα τα μελοποιημένα ποιήματά του. Η άλλη εκδήλωση που ήταν και πιο επαγγελματική και αγαπήθηκε από τους εργαζόμενους και το λαό της περιοχής και έφερε μεγάλη συγκίνηση αλλά και ευκαιρία για γνώση του Ιστορικού γεγονότος του 36 στη Σαλονίκη, ήταν ο Επιτάφιος του Γιάννη Ρίτσου που έγινε ολοκληρωμένο από μέλη και φίλους του Συνδικάτου και παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στην Κοζάνη, στην Πτολεμαΐδα και στο Βελβεντό με δική μας ορχήστρα και απαγγελία ποιημάτων (υπάρχει και στο διαδύκτυο).
Σήμερα το Συνδικάτο μας έχει σχεδόν έτοιμη (γίνεται η καταγραφή των βιβλίων) μια μεγάλη για τα δεδομένα δανειστική βιβλιοθήκη στα γραφεία του στο Ορυχείο Καρδιάς με βιβλία που αφοράν τα εργατικά και εργασιακά δικαιώματα με μια σειρά εκδόσεις του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, βιβλία που αφοράν την ιστορία του εργατικού κινήματος, πολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου αλλά και πλήθος βιβλία με ξένη και Ελληνική λογοτεχνία. Είναι βιβλία που μας τα χάρισαν κάποιοι φίλοι εκδότες αλλά και ιδιώτες γι αυτό θα ήθελα να τους ευχαριστήσω και από δω αλλά να κάνω και μια έκκληση μέσα από τις σελίδες του Περιοδικού, σε φίλους που θα ήθελαν να χαρίσουν κάποια βιβλία, έστω και παλιά, στην Εργατική Βιβλιοθήκη των Ορύχων.
- Μια τελευταία φράση.
Σ: Αυτό που είπα και παραπάνω:
Να σηκώσουμε κεφάλι να ξεπεράσουμε συλλογικά την απογοήτευση και την μοιρολατρία. Να πάρουμε πίσω πίσω όλα όσα μας έκλεψαν το προηγούμενο διάστημα.
